قانون حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران
مقررات و ضوابط حمل بار در جاده های کشور
از آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی
ضوابط و مقررات حمل بار در جاده های کشور که توسط وزارت راه و ترابری با استناد به ماده (۱۴) قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی – مصوب ۱۳۵۰/۰۳/۳۰ – با اصلاحات بعدی آن و بندهای ۷ و ۱۲ ماده (۷) قانون تغییر نام وزارت راه و ترابری و تجدید تشکیلات و تعیین وظایف آن – مصوب ۱۳۵۳/۰۴/۱۶ – تعیین گردیده است، به شرح زیر می باشد:
ضوابط حمل بار
۱ – وزارت راه و ترابری می تواند در آزادراه های کشور وسایل لازمه برای توزین و اندازه گیری ابعاد و وزن محور وسایط نقلیه سنگین را تهیه و مورد استفاده قرار دهد.
۲ – وزارت راه و ترابری می تواند با جلب مساعدت نیروی انتظامی از عبور و مرور وسایط نقلیه ای که وزن و طرز بارگیری و ظرفیت محموله آن اضافه بر میزان مجاز باشد جلوگیری نماید.
۳ – مالکین وسایط نقلیه سنگین مکلف به رعایت مقررات یاد شده و سایر مقررات بین المللی و مصوب از طرف وزارت راه و ترابری بوده و وزارت راه و ترابری برای اجرای این تصویب نامه با استفاده از نظر سندیکای مالکین کامیونها حدود و نظامات مربوط را تعیین و آگهی خواهد نمود.
۴ – وزارت راه و ترابری در اجرای مقررات این تصویب نامه عده لازم از مهندسین آن وزارت را انتخاب خواهد نمود که با تشریک مساعی نیروی انتظامی اقدام لازم را معمول دارند.
مقررات حمل و نقل بار در راهها
الف – بار محوری
تعریف – فشار یا نیروی وزن وارده از سوی هر یک از محورهای وسایل نقلیه بر سطح راه را بار محوری می نامند.
حداکثر فشار وارد از محورهای راهنما، منفرد و زوج بر سطح راه نباید از حدود ذیل تجاوز نماید.
۱ – محور راهنما (دو چرخ) شش تن
۲ – محور منفرد (چهار چرخ) سیزده تن
۳ – محور زوج (هشت چرخ) بیست تن
تبصره ۱ – برای استفاده از حداکثر فشار تعیین شده در فوق اندازه لاستیک چرخها نباید از ۲۰ × ۷۵۰ کمتر باشد.
تبصره ۲ – چنانچه فاصله دو محور مجاور از یکدیگر کمتر از دو متر باشد، آن دو محور را روی هم محور زوج نامند و اگر فاصله از دو متر بیشتر باشد هر کدام محور منفرد محسوب می شود.
ب – وزن مجاز کامیونها
حداکثر وزن کامیون با بار آن نباید از حدود ذیل تجاوز نماید:
– کامیون دو محور ۱۹ تن
– کامیون سه محور ۲۶ تن
ج – وزن مجاز وسایل نقلیه مفصل دار
اوّل – کامیون نیمه یدک (بارگیر مستقیما به وسیله چرخ پنجم به کامیون اتصال دارد) شامل:
۱ – تریلی سه محور ده چرخ بیست و شش تن
۲ – چهار محور چهارده چرخ سی و دو تن (چنانچه فاصله بین دو محور عقب تریلی از دو متر تجاوز نماید. حداکثر وزن مجاز (تریلی با محموله)، ۳۶ تن می باشد.)
۳ – تریلی پنج محور دوازده چرخ سی و چهار تن
تبصره – در صورتی که مشخصات چرخهای تریلی بیش از اندازه معمول باشد، میزان ظرفیت حمل اضافی مشخص و با مجوز واحدهای ذی ربط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای حداکثر وزن (تریلی با محموله) تا ۳۸ تن اجازه عبور داده می شود.
۴ – تریلی پنج محور هیجده چرخ چهل تن
دوّم – کامیون با یدک (بارگیر به طور غیرمستقیم به وسیله صفحه گردان و مالبند و قفل و پین به کامیون متصل می شوند.) شامل:
۱ – کامیون دو محور شش چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی تن (کامیون شانزده تن – یدک چهارده تن).
۲ – کامیون دو محور شش چرخ با یدک سه محور ده چرخ سی و دو تن (کامیون شانزده تن – یدک پانزده تن).
۳ – کامیون سه محور ده چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی و هشت تن (کامیون بیست و دو تن – یدک شانزده تن).
۴ – کامیون سه محور ده چرخ با یدک سه محور ده چرخ چهل تن (کامیون بیست و دو تن – یدک هیجده تن).
تبصره ۱ – حداکثر وزن کامیون و یا وسایط نقلیه مفصلدار با بار نباید از میزان معین شده در کارت مشخصات آن تجاوز نماید.
تبصره ۲ – در بعضی از راههای کشور که دارای شرایط فنی ویژه ای می باشد، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای محدودیت به وجود آمده در خصوص ابعاد و وزن وسایل نقلیه را اعلام می نماید.
د – ابعاد
ابعاد وسایط نقلیه با بار آن نباید از حدود زیر تجاوز نماید.
۱ – حداکثر عرض: دو متر و شصت سانتیمتر.
۲ – حداکثر ارتفاع: چهار متر و نیم (در راههای چالوس و هراز ۸ /۳ متر).
۳ – حداکثر طول:
– کامیون دو محور با بار آن ده متر
– کامیون سه محور با بار آن دوازده متر
– تریلی با بار آن شانزده متر
– کامیون با یدک هیجده متر و سی و پنج سانتیمتر
تبصره ۱ – محموله پس از بارگیری وسایط نقلیه باربری نباید از جلو کامیون بیش از پنجاه سانتیمتر و از عقب آن بیش از سه متر بیرون باشد. قسمتی از بار که از کامیون و یا یدک و یا تریلی خارج می شود، باید به طور خیلی واضح در شب به وسیله چراغ قرمز و در روز به وسیله پرچم قرمز مشخص گردد.
تبصره ۲ – وسایط نقلیه ای که ابعاد و وزن آنها از حدود فوق الذکر تجاوز نماید، به هیچ وجه اجازه حرکت در راهها را ندارد. مگر آنکه بار اضافی را تخلیه نمایند.
تبصره ۳ – متخلفین از این مقررات ضمن الزام به اجرای تبصره ۲ ملزم به پرداخت حداکثر جریمه قانونی تخلف عدول از مقررات و پرداخت خسارت وارده به راه می باشند که توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای برآورد خواهد شد. لذا لازم است متخلفین به واحدهای سازمان مزبور هدایت شوند.
تبصره ۴ – چنانچه حمل محموله هایی که غیرقابل تقسیم بوده، و وزن و ابعادشان نیز از حدود یاد شده تجاوز نماید و از محلی به محل دیگر از طریق جاده ضرورت یابد، لازم است با مجوز (کامپیوتری) سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای و واحدهای تابعه آن در استانها ترتیب حمل و نقل این قبیل اشیاء داده شود. در این قبیل موارد پس از بررسی براساس ضوابط تعیین شده شرایط حمل و نقل اعلام خواهد شد. این شرایط شامل سرعت، ساعت حرکت، مسیر، پیش بینی های لازم به منظور جلوگیری از تصادم و ایجاد خسارت به راه و ابنیه فنی و غیره بوده و واحدهای انتظامی و سازمانهای مسئول مراقبت و نظارت خواهند نمود تا شرایط و ضوابط تعیین شده دقیقا اجرا گردد.
تردد تریلی های ۵ محور ۱۲ چرخ با وزن کل حداکثر ۴۰ (چهل) تن با لاستیک های نوع رادیال با عرض حداکثر ۵ /۳۶ (سی و شش و نیم) سانتی متر برای چرخ های بارگیر در مسیرهای ترانزیتی کشور بلامانع می باشد.
در خصوص الحاقیه مقررات حمل و نقل بار در راههای کشور موضوع کنترل ظرفیت کل وسایل نقلیه با ظرفیت کمتر از ۱۹ تن نظیر کامیون بنز ۹۱۱ و خاور ۸۰۸ و ۶۰۸ با عنایت به اینکه در تعدادی از وسایل نقلیه مغایرتهایی بین ظرفیت مندرج در کارت مشخصات وسایل نقلیه با ظرفیت ناخالص مشاهده می گردد. به منظور رفع مشکل و تطبیق وسایل نقلیه فوق با استاندارد، ظرفیت کل وسایل نقلیه (وزن ناخالص) به شرح زیر اعلام می گردد.
– کامیون بنز ۹۱۱ – ۱۱ تن
– خاور ۸۰۸ – ۵ /۸ تن
– بادسان ۱۴ B6 – 7 تن
بادسان ۱۴ B 8 – 5 /8 تن
– دیگر انواع کامیون و کامیونت با ظرفیت کمتر از ۱۹ تن متعاقبا اعلام می گردد.
